Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Özel Eğitim Öğretmenliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Ataman “Özel Eğitimde Erken Müdahale Neden Önemlidir”, konusuna dikkat çekerek açıklamalarda bulundu.

Ataman: Müdahalenin yapılabilmesi ancak anne ve babanın çocuğun farklı gelişimine ilişkin konulmuş olan tanıyı kabulü ile mümkün olabilmekte

Yaşamın ilk beş yılının büyümenin fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimin temellerinin atıldığı dönemi temsil ettiğini göz önünde bulundurmak gerekmektedir diyen Ataman, çocukların temel kişilik özelliklerinin de iki ya da üç yaşta belirgin olduğunu ve bu dönemde alışılmadık biçimde hızlı ya da yavaş bir büyümenin gözlemlenmesinin erken müdahale için oldukça önem taşımakta olduğunu belirtti. Ataman “Müdahalenin yapılabilmesi ancak anne ve babanın çocuğun farklı gelişimine ilişkin konulmuş olan tanıyı kabulü ile mümkündür, bu bağlamda yapılacak erken müdahale için gelişim kuramcılarının savundukları görüşler son derece önemli” dedi.

Ataman, alanın öncülerinden Maria Montessori’nin, erken çocukluk özel eğitimine önemli derecede katkı sağladığını, çalışmalarını zihin yetersizliği olan çocukların eğitimi üzerinde yürüttüğünü ve bu bireylere yapılacak erken müdahalenin, tıbbi müdahaleden daha önemli olduğunu savunarak, etkinlik temelli öğretim yöntemini geliştirerek başarılı sonuçlar aldığını betirtti.

Ataman: Yetersizliğin tanılandığı ilk günlerde müdahale edilecek olursa yetersizlikler engele dönüşmeyecek

Ataman, 0-3 yaşın çocuğun gelişiminde en kritik dönem olduğunu ve bu dönemde gelişimsel olarak risk grubunda olan, erken doğan, düşük doğum ağırlıklı olan, alt sosyo ekonomik ve kültür özelliklerine sahip gruplardan gelen yoksul ve yoksun aile çocuklarının özel gereksinimli olma riskleri oldukça fazla olduğuna değinerek, yetersizliğin tanılandığı ilk günlerde müdahale edilecek olursa hem ailelerin hem de çocukların gereksinimleri karşılanacak ve ortaya çıkan zedelenmelerin yetersizliğe, yetersizliğin engele dönüşmesinin önlenebileceğine dikkat çekti.

Çocuk doğduktan sonra gözlenebilecek risk faktörlerinin zedelenme, yetersizlik, engel üçlemesine dönüşmemesi için çocuğun ciddi biçimde değerlendirilmesi gerekmektedir diyen Ataman, çocuğun değerlendirilmesini kimler isteyebilir ile ilgili sıralama yaptı;

Fiziksel özellikleri açısından: Çocuk doktoru, Aile hekimi, Diş hekimi, Ortopedist, Kardiyolog

Konuşma ve dil; Konuşma-dil terapisti, odyolog, çocuk psikyatristi, Özel eğitim öğretmeni

İşitme; Odyolog, konuşma-dil terapisti, kulak-burun uzmanı, Aile hekimi, Sınıf öğretmeni

Görme; Göz hekimi, çocuk doktoru, aile hekimi, sınıf öğretmeni

Motor; iş-meslek uğraşı terapisti, çocuk hekimi, nörolog, çocu psikyatristi, özel eğitim öğretmeni, dil- konuşma terapisti

Sosyal ve duygusal; çocuk psikyatristi, psikyatrist sosyal hizmet uzmanı, özel eğitim öğretmeni, sınıf öğretmeni, odyolog, konuşma-dil terapisti

Ataman: Değerlendirmede uygun müdahalenin önerilmesi ve aile ile birlikte çalışarak çocukla ilgili karara varılması önemli

Değerlendirme Sürecinin; tanılama ölçümleri , standartlaştırılmış testlerle, ölçüt bağımlı ölçeklerle, ekolojik ve alan ölçümlemeleri ile yapılmakta olduğunu belirten Ataman, disiplinlerarası incelemeyi; oyun temelli ölçümleme, çocuğun oyun ortamında sistematik gözlemle değerlendirilmesi, gelişimsel taramalar, çocuğun sağlık kayıtları, temel gelişim alanlarındaki performansı, gereksinimleri, uygun müdahalenin önerilmesi ve aile ile birlikte çalışarak çocukla ilgili karara varılması olarak açıkladı.

Ataman, “ 0-5 yaş arası dönemde, anne ve baba çocukları için kesin tanı konulması mücadelesi içindedir, diğer çocuklarını ve akrabalarını yetersizliği olan çocuğun durumu hakkında nasıl bilgilendirmeleri gerektiğini bilmemektedirler. Çocuğun ötekileştirilmemesi için nasıl bir söylem kullanmaları gerektiği konusunda destek gereksinimi bulunmaktadır.” dedi.

Ataman son olarak özel eğitime gereksinim duyan çocuğa nerelerden destek alınması gerektiği araştırılarak, çocukla ilgili gelecek planlamalarının yapılması gereğine dikkat çekti.