Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü tarafından “Kıbrıs Sorunu Bağlamında Federalizm” konulu panel düzenlendi. LAÜ Sinema Salonu’nda, Doç. Dr. Bülent Evre moderatörlüğünde gerçekleşen panelde, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyeleri Yrd. Doç. Dr. İlksoy Aslım ve Yrd. Doç. Dr. Salih Egemen sunum yaptılar.

Federalizm denildildiği zaman literatürde birçok tanımın yer aldığını belirten Evre, federasyonu devlet iktidarının gücünün esas itibariyle paylaşılmasına dayalı bir devlet yapısı, birlik içerisinde çeşitliliği olan inanç şeklinde tanımladı. Türklerin ve Rumların 1960 yılında ortak cumhuriyet kurduklarını, cumhuriyetin 1963 yılında yıkıldığını hatırlatan Evre, 1963 yılından itibaren Kıbrıs Türk tarafının ve Türkiye’nin Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin çözüm şekli olarak federasyonu savunduklarını, 1974 sonrası döneme kadar çözüm önerisi olarak sunulan federasyonu Kıbrıslı Rumların ve uluslararası mecraların desteklemediğini fakat bugün tarafların iki bölgeli federasyon kapsamında görüşmelere devam ettiklerini dile getirdi.

Aslım: Federasyonda bir federal ve birden çok federe devlet vardır

Aslım, “Kıbrıs Sorunu Bağlamında Federasyon” başlıklı sunumunda, üniter devleti; devletin varlık koşulları bakımından tek ülke, tek ulus ve bunlara bağlı olarak tek bir siyasal ve hukuki örgütlenmenin bulunduğu devlet biçimi olarak tanımladı. Federasyonla üniter devlet arasındaki farkları açıklayan Aslım, üniter devlette tek bir devlet, federasyonda bir federal devlet ve birden çok federe devlet olduğunu, üniter devlette tek bir anayasa, federasyonda, federasyonun anayasası yanında her bir federe devletin kendi anayasası olduğunu dile getirdi. Aslım, sunumunun devamında federasyon, federalizmin temel ilkesi, federasyonun hukuki gereklilikleri, konfederasyon, federasyonun konfederasyondan farkları, dünyadaki federasyonlar, federasyonlarda egemenliğin paylaşımı, egemenliğin paylaşılma biçimi ile türünün belirlemesi, federal ve federe devlet ilişkileri konularında bilgiler aktardı. Aslım, ayrıca, 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin kurulduğunu ve iki toplum arasındaki müzakerelerin hemen başladığını belirterek, katılımcılara müzakere süreçlerindeki federasyon modelleri üzerinde genel bilgi vererek, müzakere sürecinde bugün gelinen son noktayı anlattı.

Egemen: Federasyonda bir ana devlet bulunuyor

Federasyonun iki toplumlu müzakerelerde ele alınış biçimi hakkında bilgi veren Egemen, 21 Aralık 1963 yılında çağdaş Kıbrıs Sorunu’nun başladığıdını dile getirdi. Devletlerin üniter yapılı yasama, yürütme ve yargının tek olduğu devletler ve birleşik yapılı kendi içinde federasyon ve konfederasyon olarak 2’ye ayrılan devletlerin bulunduğunu söyleyen Egemen, federasyonda bir ana devletin bulunduğunu, dıştan bakıldığında da o devletin göründüğünü, söyleyerek, ABD’yi örnek verdi ve 50 eyaletten oluşan, tek bir devlet gibi göründüğünü dile getirdi.