Lefke Avrupa Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesine Bankacılık ve Finans Bölümü tarafından “Pandemi Öncesi ve Sonrası KKTC Bankacılık Sektörü” başlıklı seminer düzenlendi. Seminere konuşmacı olarak akademisyen Yrd. Doç. Dr. Şükrü Umarbeyli katılım gösterdi. Umarbeyli bankacılık tecrübelerinden, ekonomi ve finans dünyasından ve KKTC bankacılık verilerinden analizeler yaparak KKTC bankacılık sektörünü masaya yatırdı.

Umarbeyli tarafından KKTC bankalarının mevcut süreçlerdeki birçok analizleri incelendi. Pandemi öncesi ve sonrasında bankaların rasyo durumlarının analizi, şube, ATM, personel değişimleri, pandemi öncesi ve pandemi sonrası bankacılık genel bilançosu, kredi ve mevduat gelişimleri, TGA tahsili gecikmiş alacakların analizi, ödenmiş sermaye, bankaların mevcut dönem ve geçmiş yıl karları, öz kaynak değişim tabloları, döviz kurlarındaki değişimler, kredi türlerine göre analizler, Merkez Bankası KGF kredi garanti fonu üzerinden verilen esnaf kredileri ve süreçleri ile piyasaya verilen krediler de ayrıca ele alındı.

Umarbeyli: Şubecilik yavaş yavaş yerini dijital kaynaklara bıraktı

Umarbeyli tarafından yapılan analizlerde KKTC Bankaların pandemi süreçlerinden önceki ve sonraki süreçlerdeki durumları nelerdi gibi konulara açıklık getirilerek bankacılık sektörü hakkında şöyle güncel açıklamalar yapıldı “Öncelikle tüm analizlerde pandemi dönemi başlangıcı olan Mart 2020 tarihi baz alınarak öncesi ve sonrası analiz edildi. KKTC bankalarının likit aktiflerinin toplam aktiflere oranı pandemi öncesine göre yapılan kredi taksit ötelemeleri nedeni ile %32 bantlarından likitlerdeki düşüşten dolayı %27 bantlarına 2020 yıl sonuna kadar kademeli olarak düşüş göstererek 2021 yılından sonra tekrardan toparlanma sürecine girerek %29 seviyelerine yine kademeli olarak çıkmıştır. Banka SYR sermaye yeterliliği standart rasyoları ise %17 pandemi öncesi bantlarından pandemi süreci sonrasında %15,2 seviyelerine kademeli olarak düşüş yaşarken, 2021 yılından sonra tekrardan toplanarak 2021 yılı üçüncü çeyreğinde %17,05 seviyelerini tekrardan yakalamıştır. Pandemi dönemi sürecinde yapılan ötelemeler ve kredi hacimlerindeki durumlar ve döviz kurlarının da etkisi ile bu oranlar sürekli değişiklik göstermiştir. TGA tahsili gecikmiş alacaklar kaleminde ise pandemi öncesi süreçte %5,5 olan oran az dalgalı bir şekilde devam ederken mevcut kredi yapılandırma süreçleri, taksit öteleme ve erteleme yanında KGF Merkez Bankası tarafından garanti edilen kredi garanti fonu esnaf kredilerinden kaynaklı reel sektöre ekonomiye cansuyu kazandırma süreçleri ile birlikte bu oranlar bu süreçlerde artış göstermemiştir. Sonrasında yine yapılandırmalar devam ederken 2021 yılında ağustos aylarında %5 civarlarında bu oran devam etmiştir. Banka şubelerinde ve personel sayılarında pandemi öncesine göre düşüş yaşanırken, ATM sayılarında ise artış olduğu KKTC Merkez Bankası verilerinden görülmüştür. Bankaların dijitalizasyon süreçlerine başladıkları, kredi kartı, pos ve ATM üzerinden avantajları ve müşteri hizmetlerini artırdıkları, esas olaraktan bunun yanında internet bankacılığının önemine bankalar ve müşteriler beraber pandemi süreçleri şartlarını da göz önüne alarak vurgu yaparken, artık şubeciliğin yavaş yavaş yerini dijital kaynaklara bıraktığı çok açık bir şekilde gözlemlenmiştir” 

“Mevduatların kredilere dönüşüm oranı 2021 üçüncü çeyreğinde %65,88 seviyelerinde”

Umarbeyli, mevduatlar için ise pandemi süreçlerinde döviz kuru ve faizlerinde etkisi ile ve mevcut yapılandırma ve çek ödemelerindeki esnemeden dolayı ödemelerin ve likitlerin yavaşlaması sürecinden dolayı aşırı bir şekilde yükselmede olduğunun görüldüğünü ifade etti. Mevduatların kredilere dönüşüm oranı ise 2021 üçüncü çeyreğinde %65,88 seviyelerinde olduğunu belirtti.

Umarbeyli son olarak, “KKTC Bankalarının mevcut ve dönem karları analizinde ise tamamen pandemi öncesi ve sonrasında zıt yönde büyük paralel azalışlar gözlemlenmiştir. Esas toparlanma süreci ise temmuz 2021 yılından sonra gözlemlenmiştir. Bunun yanında banka öz kaynakları da güvenli bir şekilde artarak devam etmiştir. Sektörün istikrarı ve sağlıklı gelişmesi açısından büyük önem taşıyan öz kaynaklar, bir önceki çeyreğe göre yüzde 7,89 artarak 2021 yılının üçüncü çeyreğinde 5.511,2 milyon TL düzeyine yükselmiştir. 2021 yılı haziran ayı sonunda 56.892,3 milyon TL seviyesinde olan bankacılık sektörünün aktif toplamı, 2021 yılının Eylül ayı sonunda yüzde 4,41 artarak 59.399,6 milyon TL’ye yükselmiştir”dedi.