Günebak, annelerin en çok sorduğu 20 soruyu yanıtladı:

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ç. Tuba Günebak, bebek beslenmesi konusuna annelere detaylı bilgiler verdi.

Anne sütüne kaç ay devam etmek idealdir?

Anne sütü her yeni doğan bebeğin vazgeçilmez, yegane besinidir. Bebeğin normal büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan tüm besin ögelerini yeterli miktarda içerir. Yeni doğan bebek  doğar doğmaz emzirilmeye başlanmalı ve ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidir. Sonrasında ise anne sütüne ek olarak yavaş yavaş, doğru sırayla tamamlayıcı besinlere başlanmalı, emzirme iki yıl sürdürülmelidir.

8. aydan sonra anne sütü ana menü mü olmalı yoksa aralarda mı emzirmeliyim?

Tamamlayıcı besinlere 6. aydan sonra başlanır. İlk önce alerjenik özelliğinin çok düşük olmasından ve bebeğin sıvı besine (anne sütü) alışık olmasından dolayı elma suyu ile başlanıp, bu ay içinde azar azar ev yapımı yoğurda ve pekmeze başlanabilir. Altıncı ve yedinci aylar bebeği ek besinlere alıştırma süreci olarak düşünülebilir. Ancak, 8. aydan sonra bebeğin tanıştığı tamamlayıcı besin sayısı artar ve bu aydan sonra anne sütü ara öğünlerde verilebilir. Çünkü, büyüyen ve hareketlenen bebeğin günlük gereksinmesini karşılamada anne sütü tek başına yetersiz kalmaya başlar. Ancak, anne sütünün çok kaliteli bir besin olduğu unutulmamalı ve ziyan edilmemelidir.

Yumurta kaçıncı ayda verilmeli?

Yumurta, anne sütünden sonra vücutta biyoyararlılığı en yüksek besindir. Demir, çinko, fosfor, A vitamini, K ve B vitaminlerinden zengindir. Yumurta proteininin %100 oranında vücut proteinlerine dönüşebildiği gösterilmiştir. Ancak, yumurta beyazının bileşimindeki bazı maddelerin erken aylarda alerjen özellik gösterme riskini ortadan kaldırmak için, bebeğimize altıncı ayın sonunda yumurta sarısının ¼’ünü vererek başlamalıyız. Daha sonra bu oran yavaş yavaş arttırılmalı; 1/3, ½ şeklinde ve 7. ayda tam yumurta sarısına geçilmelidir. Tam yumurtaya ise 8. ayda geçilmelidir. Salmonella riskinden korunabilmek için yumurta “katı” pişmiş olarak bebeğe verilmeli, ancak içerdiği besin ögelerinden tam faydalanabilmek için 5-6 dakikadan fazla haşlanmamalıdır.

Meyvenin suyunu mu yoksa püresini mi vermeli?

“Meyve suyu mu, meyve püresi mi vermeli” sorusunun cevabı ise bebeğin ayı ile ilişkilidir. Altı-7. Aylarda meyve suyu verilebilirken, 7-8. Aylarda meyve püresi verilebilir. Bu aydan sonra ise tercihin meyve püresinden yana olmasını içerdiği pektinden dolayı ve pektinin barsak fonksiyonları üzerindeki olumlu etkisinden dolayı öneririm. Meyve suyu verildiğinde ise meyve suyu süzüldükten sonra posası (pektin içeren kısmı) atılmamalıdır; yoğurduna karıştırılarak verilebilir.

Yoğurdu sade mi vermeli yoksa içine meyve, pekmez gibi şeyler karıştıralım mı?

Bebek beslenmesinde ev yapımı yoğurt kullanılmalıdır. Tercihen yoğurt, sade verilmelidir, ancak bebeğimiz sade yoğurt tüketmeyi reddediyorsa meyve, pekmez gibi besinlerle lezzeti değiştirilebilir.

Mercimek çorbası 6. ayda verilebilir mi?

6 aylık bir bebeğin sindirim sistemi mercimek çorbası için uygun değildir. Bu nedenle mercimek çorbasına 8. aydan sonra başlanmalıdır.

Mamasını inek sütü ile mi hazırlamalı?

İnek sütü, hem protein hem de mikro besin ögeleri anlamında kaliteli bir besindir. Ancak, yapılan bazı çalışmalarda erken aylarda inek sütü tüketiminin mide-barsak sisteminde mikro kanamalara yol açabileceği belirtilmiştir. Bu nedenle, ekollere göre farklılık göstermekle birlikte, 9 ila 12. aydan önce tüketimi önerilmemektedir.

Sebze çorbasına ne koymalıyım?

Sebze çorbası, 7. aydan itibaren bebek beslenmesinde kullanılabilen bir yiyecektir. Sebze çorbasına konulan sebzelerin çeşitli olmasında fayda vardır. Çünkü, her sebze farklı miktarlarda fitokimyasallar (flavonoidler ve karotenoidler) içerirler.

Hangi balıkları hangi ay yemeli?

Balıklar, kaliteli ve vücutta kullanım oranı yüksek proetin kaynağıdırlar. Buna ek olarak, demir, çinko, fosfor, A vitamini ve B12 vitamini de dahil olmak üzere B vitaminlerinden zengindir. Ayrıca, omega-3 yağ asitlerinden zengindirler. Omega-3 yağ asidi içeriği en yüksek olan balıklar derin soğuk su balıklarıdır. Ocak ayında lüfer, palamut, çipura,  Şubat ayında kefal, Mart-Nisan-Mayıs- Haziran aylarında levrek, Temmuz ayında sardalya, Ağustos ayında lüfer, Eylül ayında palamut ve istavrit, Ekim-Kasım aylarında levrek, mercan, barbun, Aralık ayında lüfer, palamut, istavrit ve hamsi tüketilebilir. Hamsi gibi kılçığı ile yenebilen balıklar kalsiyumdan oldukça zengindir. Bebeğimize balık vermeye 7. Aydan sonra başlayabiliriz.

Çorbasına zeytinyağı mı yoksa tereyağı mı koyayım?

İleriki yaşlarda oluşabilecek kardiyovasküler hastalıklardan korunabilmek için zeytinyağının tercih edilmesi daha doğrudur.

Bebek bisküvisi verelim mi vermeyelim mi?

Yapılan çalışmalarda bisküvi gibi gevrek besinlerin yapımında akrilamid olarak adlandırılan bir maddenin oluşabildiği saptanmıştır. Akrilamidin insan sağlığı üzerine olası olumsuz etkilerinden dolayı bebek bisküvisi sıklıkla tercih edilen bir yiyecek olmamalıdır.

9 aylık bebeğin çorbasına ekmek koyulur mu? Hangi tür ekmek tercih edilmeli?

Dokuz aylık bir bebeğin sindirim sistemi özellikleri çorbasına ekmek konulması açısından uygundur, yani konulabilir. Ekmek kabuğunun sert yapısından dolayı bu aydaki bebeğin çorbasına ekmek içi konulabilir. Tam tahıllı ekmek B vitaminlerinden ve posadan daha zengindir ve tercih edilmelidir.

Sebze çorbasını öğlen, pirinçli mamasını akşam verince mi tok tutar?

Pirincin hem karbonhidrat içermesinden, hem protein kalitesinin yüksek olmasından ve sindiriminin kolay olmasından dolayı ve bunlara ek olarak doyurcu özelliğinden dolayı akşam saatlerinde tercih edilebilir. Tok uyuyan bebeğin gece uykusundan uyanma aralığı da azalabilir.

Çorbasına hiç mi tuz koymayacağız?

Tuz, bebek beslenmesine bir yaşından sonra, az miktarda girebilir. İyot yetersizliği hastalıklarından korunabilmek için iyotlu tuz tercih edilmelidir.

13 aylık bebeğe geceleri uyandığında ne kadar süt vermeliyim?

Bir bebeğe gece uyandığında kaç ml süt verilebileceği gün içinde kaç ml süt aldığı ile ilişkilidir. Günde 500 ml inek sütü alabileceği ve mide kapasitesi göz önüne alınarak verilebilecek süt miktarına karar verilmelidir.

12 aylık bir bebeğin beslenme araları kaç saat olmalı?

Bebeğimizin beslenme aralığı verdiğimiz besinlerin besinsel kalitesine, enerji yoğunluğuna ve bir öğünde tüketilen miktarına bağlı olmakla birlikte bu yaştaki bir bebek günde 3-4 kez beslenebilir.

Çocuğumun porsiyonunun yeterli olduğunu nasıl anlarım?

Çocuğumuzun porsiyon büyüklüğünü kendimizinki ile karşılaştırmamalıyız. Küçük bir çocuk, bir yetişkinin ancak dört ila beşte biri kadarını tüketebilir. Bununla birlikte, çocuğumuzun tabağına çok yemek koymak ve tabağındaki bitirmesi için baskı yapmak iştahsızlığı tetikleyebilir. Bu nedenle yemekler küçük porsiyonlar halinde sunulmalı, çocuk isterse ek yapılmalıdır.

7 aylık bebeğin kahvaltısında neler olmalı?

Yedi aylık bir bebek yoğurt, meyve suyu, sebze suyu, sebze püresi veya çorbası, pekmez, pirinç unu, pirinç, yumurta sarısı, et ve bitkisel sıvı yağları tüketebilir. Dolayısıyla bu aydaki bir bebeğe kahvaltı öğününde yumurta sarısı, taze sıkılmış meyve suyu, pekmez ve çok az süt ile ıslatılmış ekmek içi verilebilir.

Ne zaman bizim yediklerimizi yiyebilecek?

Sekiz aylık bir bebek evde pişen kıymalı ve sebzeli yemekleri iyi ezilmiş olarak tüketebilirken, bir yaşındaki bir bebek evde pişen tüm yemeklerden tüketebilir.

Yemek seçmesini nasıl engelleyebilirim?

Yemek seçmesine mani olmanın ilk yolu bizim besin seçmememizden, seçiyorsak da ona belli etmemekten, bunu dillendirmemekten geçer. Sekizinci aydan sonra her besin küçük miktarlarda, sırasıyla tattırılmalı, besin anlamında portföyünün geniş olması sağlanmalıdır.