Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ç. Tuba Günebak, gebelik diyabetinde beslenme tedavisi üzerine önemli bilgiler paylaştı.

“Gebelikte tanı alan diyabete “gestasyonel diyabet” denir. Gestasyonel diyabetin bilinen diyabet (şeker) hastalığından farkı gebeliğin sonunda iyileşebilir özellikte olmasıdır. Gebelikte fetüsün rahme tutunmasını kolaylaştıran bazı hormonlar (prolaktin, progesteron, kortizol) insülini salınımını baskılayabilirler. Buna bağlı olarak azalan  insülin salınımı anneyi diyabet benzeri bir tabloya sürükler. Bu durum genellikle 24. gebelikte haftası civarında ortaya çıkar ve her 100 gebeden 7’sinde gözlenir” diyen Günebak, gestasyonel diyabet tanısının şeker yüklemesi testi ile konduğunu ve varlığı farkedilip kontrol altına alındığı sürece annenin sıkıntı yaşamadığını dile getirdi. Ancak, tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlara yol açabileceğini ve tedavinin en önemli kısmının ise beslenme tedavisi olduğunu ifade eden Günebak, beslenme tedavisinde amacın anneyi sağlıklı besleyerek kan şekerini dengede tutmak ve gelişebilecek komplikasyonlardan korunmak olduğunu vurguladı.

Gestasyonel Diyabet Tanısı Aldım, Şimdi Nasıl Beslenmeliyim?

Beslenme tedavisinde ana prensip anneye çeşitli bir beslenme sunmak ve karbonhidrat gereksinimini kompleks karbonhidratlardan sağlamaktır. Karbonhidrat içeren besinleri tükettiğimizde vücudumuz glukoza ulaşır. Glukoz ise tüm hücrelerin temel yakıtıdır. Bu nedenle, diyetten karbonhidratı çıkartmak gibi bir alternatif asla düşünülemez. Kompleks karbonhidrat tüketmenin avantajı; kan şekerini yavaş ve kontrollü yükselten besinler olmasıdır. Kompleks karbonhidrat içeren besinlere örnek olarak kurubaklagilleri, tam tahıllı besinleri verebiliriz.

Hangi Besinler Karbonhidrat İçerir?

Gestasyonel Diyabet Tanısı Almış Bir Kadına Beslenme Önerileriniz Neler Olur?

Öncelikle belirtmeliyim ki; annenin kan şekeri seviyesinin normal aralıkta olması anneyi gestasyonel diyabetin komplikasyonlarından, özellikle doğum ağırlığı  4 kg’ın üzerinde olan bebek doğurmaktan korur. Buna ek olarak bebekte gelişebilecek hipoglisemi, hipokalsemi, hiperbilirubinemi ve polisitemiden korur.

• Beslenme tedavisine hemen başlamalısınız. Diyetisyeniniz gün içinde ne kadar karbonhidrat tüketmeniz gerektiğini ve buna hangi besinlerden, nasıl bir düzen içinde ulaşmanız gerektiğini planlayacak ve hesaplayacaktır. Bu sayede sağlıklı bir gebelik geçirmenin anahtarı sizde olacaktır.
• Sabah kahvaltısı, öğle yemeği ve akşam yemeği; üç ana öğün de kıymetli. Hiçbirini atlamayın. Her ana öğünde tabağınızdan her besin grubundan bir besin olmasına özen gösterin. Mesela, kahvaltıyı ele alalım; süt grubundan 1 su bardağı yarım yağlı süt veya 1 küçük kase yarım yağlı ya da probiyotik yoğurt, et grubundan pastörize beyaz peynir ve/veya yumurta, tahıl grubundan tam tahıllı ekmek ve/veya sade yulaf ezmesi, sebze-meyve grubundan iyi yıkanmış bir sebze ya da kabuklu meyve tüketebilirsiniz.
• Her 2 ila 2,5 saatte bir beslenmeye özen gösterin.
• Sabah ara öğününde 1 su bardağı yarım yağlı süt içmeye çalışın. İyi bir kalsiyum kaynağı olmasının yanında kan şekerinizin düzenlenmesine de yardımcı olur.
• Meyve porsiyonlarını kontrol altına alın. Meyve düşündüğünüz kadar masum değil. Üstelik yapısındaki karbonhidratın kan şekerinizi hızla yükseltebileceğini unutmayın. O yüzden, meyve yediğiniz ara öğünde yanında süt ya da süt ürünü tüketmeyi ihmal etmemenizi öneririm. Konserve meyve ise sakın almayın ve tüketmeyin.
• Gece uykusunda hormon seviyelerinde meydana gelen değişimlerden dolayı, sabah uyandığınızda, kan şekeri seviyenizin normalin dışında olduğunu görebilirsiniz. Endişeye kapılmayın. Yapmanız gereken kahvaltı öğününü ve gece ara öğününü asla atlamamaktır.
• Günlük beslenmenizde tam tahıllı ürünlere (tam tahıllı ekmek, bulgur, kara buğday, esmer makarna gibi), sebzelere, kurubaklagillere (yeşil mercimek, nohut gibi), yağlı tohumlara (ceviz, çiğ badem gibi) yer verin. Bu besinler sadece posa değil, aynı zamanda vitamin, mineral, iz element, antioksidant ve bazı koruyucu fitokimyasalların (bitkisel biyoaktif bileşenlerin) iyi kaynaklarıdır.
• Yapay tatlandırıcı kullanmayın.
• Doktorunuza da danışarak, hergün düzenli kan şekeri takibi yapın ve bir kayıt defteri tutun.
• Etiket bilgisi okuma alışkanlığı kazanın. Bir besinin üzerine “şekersiz” etiketi olmasına aldanmayın, etiketini inceleyin.

Egzersiz yapmalı mıyım?

Gestasyonel diyabet tedavisinde her ne kadar düzenli egzersiz süreci desteklese de egzersiz yapıp yapmama fikri doktorunuzun önerisi doğrultusunda şekillenmelidir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanınız egzersiz yapmanızın sakıncası olmadığını düşünüyorsa, size önerim günlük ılımlı tempoda, 20 ila 45 dakika arası yürüyüş yapmanız olacaktır.

Sağlıklı beslenme her kapının kilidini açan, hastalığın seyrini kontrol altına alan, bulgu ve semptomları hafifleten, sağlık durumunu iyileştiren gizli bir anahtardır.