325 milyon insan kronik hepatit B veya kronik hepatit C ile yaşamakta

Lefke Avrupa Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi ve Tıbbi Mikrobiyolog Yrd. Doç. Dr. Yağmur Ekenoğlu, Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği tarafından “Dünya Hepatit Günü” olarak belirlenen 28 Temmuz gününde; ciddi bir halk sağlığı problemi olan ve dünyada önemini koruyan viral hepatitlere dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amaçlandığını ifade etti.

“Karaciğer iltihabı olarak tanımlanabilen hepatit hastalığının virüsler başta olmak üzere çok sayıda nedeni vardır” diyen Ekenoğlu, virüslerin neden olduğu Hepatit A, B, C, D ve E olarak bilinen bu bulaşıcı hastalıklar grubunun, dünya çapında milyonlarca insanda hem akut (kısa süreli) hem de kronik (uzun süreli) karaciğer hastalığına neden olduğunu belirtti.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre; dünya çapında 325 milyon insanın kronik hepatit B veya kronik hepatit C ile yaşamakta ve her yıl 1.34 milyon insanın bu hastalıktan hayatını kaybettiğini belirten Ekenoğlu, “Hepatit B ve C uzun bir süre, bazen yıllar veya on yıllar boyunca semptom göstermeyen kronik enfeksiyonlardır ve karaciğer kanserinin temel nedenidirler. Hepatit B ve Hepatit C dünyadaki karaciğer kanseri vakalarının %80’inden sorumludurlar” dedi.

Viral hepatitlere sebep olan farklı virus tiplerinin (A, B, C, D, E) bulunduğunu ve farklı bulaşma biçimlerine sahip olabilecekleri gibi farklı popülasyonları etkileyebileceklerine dikkat çeken Ekenoğlu, farklı sağlık sorunlarının da ortaya çıkacağına vurgu yaptı. “Korunulabilen ve tedavi edilebilen enfeksiyon hastalıkları olan viral hepatitleri ortadan kaldırmak için bilgilenmek, bilgilendirmek, aşılanmak, korunmak ve tedavi en önemli amacımız olmalıdır” diyen Ekenoğlu, Hepatit A, B, C, D ve E olarak bilinen bu bulaşıcı hastalıklar grubu üzerine detaylı bilgiler verdi;

Hepatit A kötü hijyenik koşullarda kolaylıkla bulaşabilen bir hastalık

Hepatit A, dünyada en sık görülen akut viral hepatit etkenidir ve virüs taşıyan bir kişinin dışkısıyla kirlenen yiyecekler, içecekler, nesnelerle veya virüs bulaşmış biriyle yakın temasla bulaşabilen bir hastalıktır. Özellikle kötü hijyenik koşullarda kolaylıkla bulaşabilen ve salgınlara yol açabilen bir hastalıktır.  Kronikleşmez, çocukluk çağında hafif belirtilerle geçirilebilirken ileri yaşlarda geçirilmesi durumunda daha ağır seyreden ve şiddetli karaciğer hastalığıyla ölümlere yol açabilen bir virüstür. İyileştirilmiş sanitasyon, gıda güvenliği ve aşılama yoluyla Hepatit A önlenebilir.

Hepatit B’yi önlemenin en etkili yolu aşılama

Hepatit B enfekte kan ve diğer vücut sıvılarıyla, cinsel ilişki, steril olmayan tıbbi ekipman ve enfekte anneden bebeğe geçme şeklinde kişiden kişiye bulaşır. Hepatit B virüsü, hem birkaç hafta süren hafif akut enfeksiyona hem de ağır kronik enfeksiyona neden olabilir. Doğum sırasında veya erken çocukluk döneminde enfekte olunursa, karaciğer sirozuna ve hatta karaciğer kanserine yol açabilecek kronik enfeksiyon riski artar. Hepatit B enfeksiyonunun aşısı vardır ve aşı hepatit B’yi önlemenin en etkili yoludur. DSÖ, tüm bebeklere doğumdan sonra mümkün olan en kısa zamanda aşı yapılmasını ve ardından 2-3 ek doz daha yapılmasını önermektedir. Üç doz hepatit B aşısı, sağlıklı yetişkinlerde % 90’dan fazla bebek, çocuklar ve gençlerde % 95’den fazla bağışıklık sağlar. Dünyanın birçok yerinde yapılan bebek aşılama programlarının yeni hepatit B vakalarında dramatik düşüşlere neden olması sevindiricidir. Günümüzde akut ve kronik Hepatit B enfeksiyonlarının tedavisi vardır.

Hepatit C’li kişilerin% 90’ından fazlası iyileşebilir

Hepatit C, akut veya hayat boyu sürebilen kronik hepatitlere neden olabilir. Bulaş genelde enfekte kişinin kanıyla temas yoluyladır ve güvenli olmayan tıbbi enjeksiyonlar, damar içi uyuşturucu kullanımı, güvenli olmayan sağlık bakımı ve taranmamış kan ve kan ürünlerinin transfüzyonu yoluyla gerçekleşebilir. Ayrıca enfekte anneden bebeğe geçebilir ve cinsel yolla bulaşabilir. Hepatit C, hem akut hem de kronik enfeksiyonlara neden olabilir, ancak enfekte olan çoğu kişide kronik enfeksiyon gelişir. Kronik hastaların önemli bir kısmında karaciğer sirozu veya karaciğer kanseri gelişir. Yeni tedavilerle, hepatit C’li kişilerin % 90’ından fazlası 2-3 ay içinde tamamen iyileşebilir. Hepatit C için bir aşı bulunmamaktadır, ancak bu alanda araştırmalar devam etmektedir.

Hepatit D enfekte kan ile temasla bulaşır

Hepatit D, enfekte kan ile temasla bulaşır ve hepatit B virüsü ile enfekte olmuş kişilerde görülür. Hepatit B aşısı ile korunmak mümkündür.

Hepatit E, kontamine içme suyu ile yayılır

Hepatit E, esas olarak kontamine içme suyu ile yayılır. Hepatit E genellikle 4-6 haftada iyileşir ve spesifik bir tedavisi yoktur. Ancak hamile kadınlar Hepatit E ile enfekte olduklarında önemli ölçüde ölüm riski artmaktadır. İyileştirilmiş sanitasyon ve gıda güvenliği, yeni hepatit E vakalarının önlenmesine yardımcı olur.