Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gülay Çetinkaya Çiftçioğlu, Sosyo-Ekolojik Açıdan Verimli Karasal ve Deniz Peyzajlarını değerlendirdi.

Çiftçioğlu: Sosyo-ekolojik açıdan verimli peyzajlar, bölge halkına bir dizi yararlar sunar

Çiftçioğlu, sosyo-ekolojik açıdan verimli peyzajların; sosyal  ve ekolojik sistemlerin karşılıklı etkileşimi sonucu oluşan, kompleks, bozucu faktörler karşısında dayanıklılık kapasitesi yüksek olan, bölge halkına bir dizi yararlar sunan, insan-doğa odaklı, verimli karasal ve deniz peyzajlarını ifade ettiğini ve bu peyzajların dayanıklılığının/sağlamlılığının desteklenmesi, biyolojik çeşitliliğin korunması, gıda güvenliği ve sürdürülebilir yerel yaşam modellerinin gelişmesine katkı sağladığını dile getirdi. Çiftçioğlu, belirtilen peyzajların sürdürülebilirliğinin ise insan ve doğa arasındaki uyumlu ilişkiyi destekleyen bir yönetim modelinin entegrasyonu ile sağlanabildiğini ve bu bağlamda, ‘Uyarlamalı Ortaklaşa-Yönetim modelinin önemli bir araç niteliği taşıdığını söyleyerek, söz konusu modelin kompleks sosyo-ekolojik peyzaj sistemlerini yönetmek amacıyla 1997 yılında geliştirilmiş bir yönetim modeli olduğunu dile getirdi.

Çiftçioğlu, Lefke Bölgesi’de bulunan ve sosyo-ekolojik açıdan halen verimli olan karasal ve deniz peyzajlarının mevcut yönetim sistemininin sağlamlılığının uyarlamalı ortaklaşa-yönetim çerçevesinde değerlendirilmesi üzerine bir araştırma gerçekleştirdiğini ve araştırmasının Springer tarafından Japonya’da basılan uluslararası hakemli ‘Sürdürülebilirlik Bilim Dergisi’nde yayınlandığını belirtti.

“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Lefke Bölgesi’deki Sosyo-Ekolojik Açıdan Verimli Karasal ve Deniz Peyzajlarının Yönetim Sisteminin ‘Uyarlamalı Ortaklaşa-Yönetim’ Çerçevesinde Değerlendirilmesi” adlı yayınlanan makalesinde Lefke Bölgesi peyzajları ölçeğinde uyarlamalı ortaklaşa-yönetimin beş özelliğinin araştırıldığını ifade eden Çiftçioğlu, bu özellikleri; Lefke Bölgesi’nde sosyal öğrenme araçlarının çeşitliliği, bölgede bulunan mevcut kurumlar arasındaki sosyal ağların etkinliği, geleneksel ekolojik bilginin peyzaj yönetimindeki rolü, mevcut yasaların peyzajların korunması ve yönetimindeki etkinliği, KKTC ve Lefke Bölgesi’nde peyzaj yönetiminin güçlendirilmesi için potansiyel yasal mekanizmalar ve/veya araçlar olarak sıraladı.

Çalışmasının araştırma yönteminden bahseden Çiftçioğlu, Lefke peyzajları için uyarlamalı ortaklaşa-yönetim modelinin kuramsal çerçevesinin geliştirilmesi, uyarlamalı ortaklaşa-yönetim modelini değerlendirmeye ilişkin potansiyel indikatörlerin belirlenmesi ve belirlenen indikatörlere ilişkin verilerin yarı-yapılandırılmış görüşmeler ile verilerin toplandığını belirterek, yarı-yapılandırılmış görüşmelerin Lefke Bölgesi’nde peyzaj yönetiminden doğrudan ve/veya dolaylı sorumluluğu olan kurum/kuruluş/gönüllü kuruluş vb. yerlerde çalışan 28 kişi ile gerçekleştirildiğini belirtti.

İndikatörlere ilişkin toplanan verilerin 1-5 Likert Ölçekte değerlendirildiğini belirten Çiftçioğlu, “Sonuç olarak Lefke Peyzajları bazında uyarlamalı ortaklaşa-yönetim modelinin temel bileşenleri olan sosyal öğrenme araçlarının varlığı ve çeşitliliğinin göreceli ortalaması 1,86 ile çok düşük, geleneksel ekolojik bilginin bilimsel bilgi ile entegrasyonunun göreceli ortalaması 1,97 ile çok düşük, peyzaj yönetimi bazında kurumlar arası işbirliğinin göreceli ortalaması 2,88 ile düşük, peyzaj koruma ve yönetimine ilişkin yasal mekanizmaların varlığı ve yönetiminin göreceli ortalaması 2,37 ile düşük ve Lefke Bölgesi’nde peyzaj yönetiminin toplam göreceli ortalaması ise 2,37 ile düşük olarak belirlenmiştir”dedi.