Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Tıbbi Mikrobiyolog Yrd. Doç. Dr. Yağmur Ekenoğlu Merdan SARS-CoV-2’nin Yeni Varyantı ile ilgili bilgilendirmeler yaptı.

“İlk olarak Aralık 2019’da Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve 11 Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi olarak ilan edilen COVID-19 salgınının etkeni olan SARS-CoV-2 virüsü ile ilgili bir çok araştırma hız kesmeden devam etmektedir. Aşı ve ilaç çalışmalarının yanında salgının ilerleyişini de etkileyebilecek olan virüste oluşan mutasyonlar da sürekli araştırılmakta ve takip edilmektedir” diyen Merdan, son günlerde Koronavirüsün mutasyona uğradığı yönünde haberlerin tüm dünyada yayıldığını ve İngiltere Sağlık Bakanı Matt Hancock’un, yeni bir SARS-CoV-2 varyantının tanımlandığını açıkladığını belirtti. “İlk analizler, bu varyantın İngiltere’deki son vaka artışlarıyla ilişkili olabileceğini gösteriyor. Varyantın görülme oranının artmış olması endişe uyandırdığından, varyant mutasyonları ve yayılımı takibe alındı. Varyant ilk olarak Eylül’de tespit edildi ve İngiltere kökenli. Yüzlerce SARS-CoV-2  soy kümesi var ve normal olarak her soy kümesinde mutasyonlar olmaktadır. Fakat İngiltere’de yayılan bu yeni “B.1.1.7” isimli soy kümesinde ilginç mutasyonlar olduğu tespit edildi” diyen Merdan, bu mutasyonların bazılarının yeni olmadığını, önceden de görüldüğünü ve çok daha önceden bu yeni varyantların İngiltere’den çıkmış olabileceğini ifade etti.

Merdan açıklamalarına şöyle devam etti: “Bu yeni varyantın adı VUI-202012/01 ve virüsün insan ACE2 reseptörüne bağlanmak için kullandığı spike proteininin reseptör bağlanma genomunda N501Y mutasyonu da dahil bir dizi mutasyonu taşırmakta. Daha önce laboratuvar deneyleriyle N501Y mutasyonunun ACE2 reseptörüne daha iyi bağlanabildiği, hücrelere ve farelere daha kolay bulaşabildiği gösterilmişti. Spike proteinindeki değişiklikler, SARS-CoV-2 virüsünün daha bulaşıcı hale gelmesine ve insanlar arasında daha kolay yayılmasına neden olabilir. Bu varyant için R değerinin 0.4 yani % 70 artmış olduğu düşünülüyor. Henüz bu mutasyon grubunun doğrudan insanlarda daha bulaşıcı olduğuna dair kesin bir delil yok. Teoride bu mutasyonların aşıları etkisiz hale getirmesi mümkün, fakat şimdilik bu ihtimal çok düşük. Oluşan mutasyonlardan etkilenebilecek olan aşılar spike proteinini hedefleyen aşılar olacaktır. Fakat aşılar spike proteinindeki birçok bölgeye karşı bağışık yanıt oluşturur, bundan dolayı, tek bir bölgedeki değişimin aşının etkinliğini azaltması beklenmez.  Zaten şimdiye kadar geliştirilen etkili aşıların etkisi mutasyondan dolayı azalsa bile gerektiğinde kolayca değiştirilebilirler. Şimdiye kadar elde edilen verilerde, VUI-202012/01 varyantının daha ciddi hastalığa neden olduğuna veya daha ölümcül olduğuna dair bir kanıt mevcut değil. Bu yeni varyantın vakalardaki artıştan sonra bulaşmayı, hastalık şiddetini nasıl değiştirebileceğini ve aşı etkinliğini etkileyip etkileyemeyeceğini daha net anlayabilmek için üzerinde çalışılmaya devam ediliyor.”

Virüsün mutasyonlarından çok toplumsal tedbirlere uymama durumu yayılımı daha çok etkiliyor

Merdan sonuç olarak, “VUI-202012/01 varyantının da içinde yer aldığı bu B.1.1.7 soy kümesini yakından takip edilmesi gerekiyor. Fakat henüz bu mutasyonların pandeminin ilerleyişine ciddi bir etkisinin olup, olmayacağını bilemiyoruz. Ayrıca, virüsün mutasyonlarından çok toplumsal tedbirlere uymama durumu yayılımı daha çok etkiliyor. Birçok yeni varyant, mutasyondan dolayı değil, toplumsal yayılımı çok hızlı gerçekleştiği için daha geniş alanlara yayılıyor. İşte tam da bu nedenle tüm korunma önlemleri ve tedbirler çok önemli. İngiltere’de saptanan ve temkinli olarak yaklaşılıp önlem alınan yeni varyant için şu an paniğe gerek yok, ancak tabi ki, her zaman temkinli olmakta fayda var. Yani virüsün sürekli birilerine bulaşmasını ve yayılmasını engellemek için gerekenler yapılmalı. Böylelikle virüsün sürekli mutasyon geçirmesinin de önüne geçilebilir. Bu sebeple ülkeler özellikle toplum içinde ve ülkeler arası yayılımı engellemek adına bir dizi önlem almış durumda” dedi.