Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü tarafından “Psikoloji Uygulamalarında Etik Yansımalar” konulu atölye çalışması düzenlendi. Çalışma LAÜ Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cemaliye Direktör ve Öğretim Görevlisi Dilem Öke tarafından yürütüldü.

Psikoloji öğrencileri alanda yapılan deneysel çalışmaları etik ilkeler çerçevesinde inceliyor

Öke, sosyal psikoloji alanında geçmişten günümüze birçok değerli deneysel çalışmanın yapıldığını ve öğrencilerin deneyleri araştırıp makalelerini okumasının psikoloji bilimini anlamada önemli olduğunu bildirdi. Etik ilkelere vurgu yapan Direktör ise, etik ilkelerin meslektaşların ortak değerlerini belirlediğini, hem meslektaşları hem de hizmet verilen kişileri korumada önemli olduğunu ifade etti. Psikologların etik ilkeleri bilip bu ilkeler doğrultusunda hareket etmeleri gerektiğine dikkat çeken Direktör, araştırma etiğine uyulmayan uygulamaların zararlarının geri döndürülemez oluşu konusunda öğrencilerine uyarıda bulundu.

Öğrenciler araştırmaları sunup eleştirdi

Çalışmada, LAÜ Psikoloji Bölümü 2. sınıf öğrencileri Psikoloji Bilimi içerisinde yer alan deneysel araştırmaları aktarırken, 4. sınıf öğrencileri ise aktarılan deneysel çalışmaları etik ilkeler çerçevesinde irdelediler. Aktarılan deneysel çalışmalarda yapılan etik ihlaller konuşulurken, etik ilkelere uyularak nasıl gerçekleştirilebilecekleri de tartışıldı.

16 farklı sosyal psikoloji deneyinin konuşulduğu çalışmada sırasıyla Milgram’ın Deneyi, Canavar Deneyi, Carslberg Deneyi, Şerif’in Hırsızlar Mağrası Deneyi, Marsmellow Deneyi, Asch’ın Otokinetik Etki Deneyi,  Stanford Hapishanesi Deneyi, Küçük Albert Deneyi, Ape ve Çocuk Deneyi, Beş Maymun Deneyi, Beyin Yıkama ve Etkileme Deneyi, 3. Dalga Deneyi, Bandura’nın Bobo Doll Deneyi, Festinger’in Bilişsel Uyumsuzluk Deneyi ve son olarak Harry Harlow’un Sahte Anne Deneyi tartışıldı.

Deneylerdeki aşamaların fayda-zarar dengesinin göz önünde bulundurulduğu çalışmada insanlara ve hayvanlara verilen zararın büyüklüğü, bilimsel etiğin önemi ortaya konuldu. Türk Psikologlar Derneği Etik Yönetmeliği’nin yanı sıra Helsinki Deklarasyonu ve Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin de araştırma yapacak psikolog adaylarına yol gösterici olacağı aktarıldı.